Mentaliseren in de spelkamer
Kinderen die in de spelkamer komen voor speltherapie, hebben een ding gemeen: ze zijn allemaal bezig zichzelf te leren kennen. Daarbij horen ook hun gedachten en hun emoties.
In de spelkamer krijgen zij de kans om hier verder mee te komen. Ook oefenen zij met mentaliseren.
Het leren mentaliseren is voor kinderen een belangrijke stap in hun ontwikkeling tot een zelfstandig persoon.
Als je gaat mentaliseren, leer je te begrijpen dat jijzelf handelt vanuit wensen en behoeften, vanuit een ik-besef. Een volgende stap is dat kinderen gaan begrijpen dat anderen op hun beurt ook handelen vanuit hun wil en gevoelens, die anders kunnen zijn dan die van hen (ook in eenzelfde situatie).
In de spelkamer is dit te merken aan het spel.
Vaak speelt een kind de eerste periode met zichzelf als maatstaf, de therapeut moet doen wat het kind wil, het kind wil de controle ervaren en bepaalt wat er gebeurt.
In de loop van de therapie vragen kinderen dan vaak ineens: ‘Wat wil jij eigenlijk doen?’ Of ze vragen naar het gevoel van de therapeut. Als dat gebeurt, is dat een teken dat het kind een stapje verder is gekomen op het gebied van mentaliseren. Zodra het kind zichzelf beter kent en een beter (en realistischer) zelfbeeld heeft opgebouwd, krijgt het ruimte om te gaan kijken naar de ander en wat deze beweegt.
Als een kind kan mentaliseren, heeft het veerkracht om met moeilijke situaties om te gaan en problemen te verwerken. Om te kunnen mentaliseren is het belangrijk dat je je eigen emoties begrijpt, en ze kan herkennen, uiten en zo nodig remmen. Als je veel stress hebt of je emoties zijn zo sterk dat ze je ‘overnemen’, dan lukt het niet om afstand van je gevoelens te nemen en te mentaliseren. Dat kan ook voor volwassenen op sommige momenten moeilijk blijven.
Kinderen met gedragsproblemen ervaren vaak veel stress, wat je kan zien aan hun ongeduldige gedrag en/of lage frustratietolerantie. Ook kunnen ze zich als ze boos zijn, niet inleven in wat hun gedrag voor de ander betekent. Pesten, schelden, agressief gedrag of niet kunnen samenwerken zijn allemaal voorbeelden van gedrag, waarbij waarschijnlijk niet wordt gementaliseerd.
Het is aan volwassenen om kinderen te helpen hun emoties steeds beter te leren kennen en hier meer grip op te krijgen, zodat zij meer inzicht krijgen in zichzelf en een ander.